نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه مدیریت دولتی و خط مشی گذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
چکیده
دیپلماسی علم و فناوری مفهوم نوینی است که از علم، نوآوری و فناوری در دیپلماسی برای تقویت گفتگو و همکاری بین ملت‌ها، افراد و سازمان‌ها به منظور توسعه روابط بینالمللی و منطقهای استفاده می‌کند و امروزه جایگاه مهمی بین کشورهای جهان یافته است و دولتها از این ظرفیت برای افزایش قدرت نرم افزاری خود در نیل به مصالح، منافع و امنیت ملی استفاده می‌کنند. جمهوری اسلامی ایران نیز در این زمینه با توجه به اهمیت این مسأله و مبتنی بر اسناد بالادستی علمی و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی اهتمام ویژهای داشته است (مسئله).در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات اسنادی و کتابخانهای و مبتنی بر گزارشهای پایگاههای علمی معتبر بینالمللی (روش) نشان داده شد رشد پرشتاب و پیشرفت‌های چشمگیر پژوهشگران علمی و فناوران ایرانی، ظرفیت‌ها و قابلیتهای بالفعل و بالقوه بی‌نظیری را در حوزه دیپلماسی علم و فناوری فراهم آورده که این ظرفیت ضمن افزایش اعتبار و قدرت جمهوری اسلامی ایران با هدف پیشبرد اهداف و منافع کشور و شکستن دیوار تحریم‌های علمی و مالی، موجبات الهام بخشی کشورهای اسلامی و منطقهای را فراهم ساخته است (یافته)
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Science and technology diplomacy and Islamic and regional inspiration of the Islamic Republic of Iran
نویسنده [English]
- Vahid Araei
Department of Public Administration and Public Policy, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, ‎Tehran, Iran
چکیده [English]
Science and technology diplomacy uses science, innovation and technology in diplomacy to strengthen dialogue and cooperation between nations, individuals and organizations in order to develop international and regional relations, and today it has found an important place among the countries of the world, and governments use this capacity to They use the increase of their software power to achieve interests, interests and national security. The Islamic Republic of Iran has also paid special attention in this field due to the importance of this issue and based on the upper scientific documents and the statement of the second step of the Islamic Revolution (Problem). And based on the reports of international reliable scientific databases (Method), it was shown that the rapid growth and significant advances of Iranian scientific researchers and technologists have provided unparalleled actual and potential capacities and capabilities in the field of science and technology diplomacy. The prestige and power of the Islamic Republic of Iran, with the aim of advancing the goals and interests of the country and breaking the wall of scientific and financial sanctions, has provided inspiration for Islamic and regional countries (Finding)
کلیدواژه‌ها [English]
- diplomacy
- science
- technology
- Islamic and regional countries
- Islamic Republic of Iran
- آرایی، وحید (1401). حکمرانی فرهنگی انقلاب اسلامی ایران الهام بخش بیداری اسلامی، فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، سال 13، شماره 4، صص 144-127.
- آرایی، وحید (1402). حکمرانی علم و فناوری مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی؛ دلالت‌های سیاستی، فصلنامه علمی جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، دوره 4، شماره 1، صص 136-117.
- بارستون، آر. پی (1381). دیپلماسی نوین، ترجمه محمدجعفر جواد، تهران، انتشارات سمت.
- بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، ابلاغی رهبر انقلاب اسلامی، 22/11/1397.
- پژوهشکده مطالعات فناوری (1396). بررسی و توسعه دیپلماسی علم و فناوری کشور، ریاست جمهوری.
- تقوی، مصطفی و یاسر خوشنویس (1388). مقایسه‌ای میان نهادهای مؤثر در سیاست علم و فناوری در ایران و کشورهای منطقه چشم انداز، فصلنامه علمی پارک‌ها و مراکز رشد، شماره 21، صص 28-19.
- جنوی، المیرا و بهروز شاهمرادی (1398). سنجش جایگاه رقابت پذیری علمی ایران در منطقه با استفاده از شاخص پیچیدگی علمی، فصلنامه علمی پژوهشنامه علم سنجی، دوره 5، شماره 1، صص 84-67.
- جواهری، محمدرضا (1398). بیداری اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، دوره 8، شماره 2، صص 158-137.
- حسینی مقدم، محمد و مریم صنیع اجلال (1391). همگرایی جهان اسلام و آینده تمدن اسلامی، فصلنامه علمی مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال اول، شماره 3، صص 19-1.
- خبرگزاری دانشجویان ایران- ایسنا (1402)، مصاحبه رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، 12 شهریور، (https://www.isna.ir/news/1402061208074).
- خبرگزاری فارس (1402). مرجعیت و دیپلماسی علمی در دولت سیزدهم، 9 شهریور، https://www.farsnews.ir/news/14020609000527))
- دارابی، علی و هادی ابراهیمی (1399). نقش مکتب سلیمانی در بالندگی دیپلماسی رسانه‌ای، فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی، دوره 9، شماره 18، صص 353-327.
- ذوالفقارزاده، محمدمهدی و مهدی ثنایی (1392). دیپلماسی علم و فناوری: چهارچوبی نظری و پیشنهادهایی عملی، فصلنامه علمی رهیافت، شماره 54، صص 67-45.
- رفیع‌پور، فرامرز (1381). موانع رشد علمی ایران و راه‌حل‌های آن، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- سازمند، بهاره (1399). سیاست نگاه به شرق: واکاوی دیپلماسی علم و فناوری ایران در قبال کشورهای اسلامی جنوب شرق آسیا، فصلنامه علمی مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، سال 2، شماره 2، صص 53-29.
- سلیمانی، غلامعلی و سیدجلال دهقانی فیروزآبادی (1393). ابعاد معنایی و نهادی تصمیم‌گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی پژوهش سیاست نظری، شماره 16، صص 100-71.
- صنیع اجلال، مریم (1395). بررسی تطبیقی مدل‌های دیپلماسی علم و فناوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
- صنیع اجلال، مریم (1396). دیپلماسی علم و فناوری: راهبردی نو در توسعه کشورهای اسلامی، فصلنامه علمی مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 6، شماره 26، صص 215-193.
- عبدالحسین‌زاده، محمد (1394). رویکردهای جدید در دیپلماسی علم و فناوری، فصلنامه علمی نشاء علم، سال ششم، شماره 1، صص 30-25.
- قدیمی، اکرم و آزیتا منوچهری قشقایی (1392). چیستی دیپلماسی علم و فناوری، فصنامه علمی ترویج علم، سال 4، شماره 14، صص 55-49.
- کوهکن، علیرضا (1401). جایگاه دیپلماسی علمی در سیاست خارجی: پیشنهاداتی برای دولت سیزدهم، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 12، شماره ویژه، صص 111-96.
- مرکز تعاملات بینالمللی علم و فناوری (1402). جایگاه ایران در شاخص‌های جهانی پژوهش و توسعه فناورانه کجاست؟، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری.
- مورگنتا، هانس. جی (1374). سیاست میان ملت‌ها: تلاش در راه قدرت و صلح، ترجمه حمیرا مشیرزاده. تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه.
- میرکوشش، امیرهوشنگ (1397). دیپلماسی علمی و فنّاوری و قدرت ملّی: مطالعه موردی آسیای مرکزی و قفقاز، فصلنامه علمی سیاست و روابط بین‌الملل، دوره 12، شماره 1، صص 170-147.
- نورمحمدی، مرتضی و طیبه محمدی‌پور (1397). دیپلماسی علمی در اسناد فرادستی ایران و چگونگی تعامل با سازمان‌های بینالمللی، فصلنامه علمی پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال 7، شماره 1، صص 183-165.
- نوروزی، عفت، مشایخ، جواد و مصطفی محسنی کیاسری (1397). واکاوی مفهوم و ابعاد دیپلماسی علم و فناوری مبتنی بر رویکرد فراترکیب، فصلنامه علمی مدیریت نوآوری، سال 8، شماره 2، صص 24-1.
- وزیری، اسماعیل و علی‌اکبر صبوری (1400). تعاملات علمی بینالمللی پیشران دیپلماسی علم و فناوری، فصلنامه علمی نشاء علم، سال 12، شماره 1، صص 20-13.
- هدایتی، محمدرضا (1399). آینده تعاملات علم و فناوری ایران با کشورهای اسلامی بر اساس نقشه راه توانمندسازی علمی جهان اسلام، فصلنامه علمی مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، سال 2، شماره 4، صص 148-117.
- هدایتی، محمدرضا، احمدوند، علی محمد و حمیدرضا حاتمی (1392). جایگاه علم و فناوری در قدرت جهان اسلام با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی آفاق امنیت، سال 5، شماره 18، صص 166- 125.
- Edwards, A. (2010). Conscience sans Science: Staging Science Diplomacy for the 21 st Century. Oxford journals, social sciences, science and public policy, 37(9), 665-677.
- Hidalgo, C. A., Klinger, B., Barabási, A. L., & Hausmann, R. (2007). The product space conditions the development of nations. Science, 317(5837), 482-487.
- Leshner, I. Alen (2008). Written Testimony before the Committee on Science and Technology, ubcommittee on Research and Science Education, Science and Diplomacy. Science,.pp1-6
- Royal society (2010).The Scientific Century: securing our future prosperity, https://royalsociety.org/topics-policy/publications/2010/scientific-century/
)